بررسی تنوع مورفولوژیک نخودهای سیاه با استفاده از روش های آماری چند متغیره

نویسندگان

فاطمه حبیب پور مهربان

رضا معالی امیری

حسن زینالی خانقاه

محمد دشتکی

چکیده

کشت پاییزۀ نخود ممکن است به دلیل افزایش طول دورۀ رشد و افزایش بهره وری آب مصرفی، در مقایسه با کشت بهاره سبب افزایش عملکرد شود. اما اساسی ترین مشکل کشت پاییزۀ نخود، خطر بروز مرگ گیاه و کاهش عملکرد کمّی و کیفی بر اثر تنش سرماست. در برنامه های اصلاحی، ایجاد ژنوتیپ های مقاوم به سرما از استراتژی های اساسی است. لازمۀ ایجاد چنین ژنوتیپ هایی، وجود تنوع ژنتیکی است. بدین سبب این پژوهش تنوع مورفولوژیک 28 ژنوتیپ ایرانی نخود سیاه (دسی) در دو فصل کشت پاییز و بهار را در قالب طرح بلوک های تصادفی با سه تکرار بررسی می کند. همچنین ویژگی های مورفولوژیکی و فنولوژیکی قبل از برداشت و عملکرد و اجزای آن پس از برداشت ارزیابی می شود. برمبنای نتایج تجزیۀ واریانس، بین ژنوتیپ ها و اثر متقابل ژنوتیپ با فصل، اختلاف معنا داری وجود دارد که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی و واکنش متفاوت ژنوتیپ ها در دو فصل است. تعداد غلاف در بوته نیز همبستگی مثبت معناداری با عملکرد بوته در دو فصل کشت نشان داد. در کشت بهاره، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی با عملکرد بوته و تعداد غلاف در بوته، همبستگی منفی معناداری نشان داد. همچنین در کشت پاییزه، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه، همبستگی منفی معناداری داشتند. نتایج تجزیۀ علیّت بر ویژگی ها با بالاترین میزان همبستگی با عملکرد دانه نشان داد تعداد غلاف در بوته ،در دو فصل کشت، بیشترین اثر مستقیم مثبت را داشته است. همچنین تعداد شاخه های ثانویه و تعداد روز تا 50 درصد گلدهی اثر غیرمستقیم زیادی داشته است. با توجه به این نتایج، ویژگی تعداد غلاف در بوته در دو فصل کشت ،مخصوصاً در کشت پاییزه، بیشترین اثر مثبت بر رشد و عملکرد گیاه داشت. بنابراین در بررسی مقاومت در مقابل سرما در نخود سیاه استفاده از آزمون مزرعه ای ژنوتیپ ها و تعداد غلاف به موازات آزمایش های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی امکان پذیر است. وجود ژنوتیپ های محلی با عملکرد و پتانسیل بیشتر نسبت به توده های زراعی زیر کشت در کشور، لزوم نگهداری و استفاده از ژنوتیپ های بومی نخود را در برنامه های اصلاحی یادآور می شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تنوع مورفولوژیک نخودهای سیاه با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

کشت پاییزۀ نخود ممکن است به‌دلیل افزایش طول دورۀ رشد و افزایش بهره‌وری آب مصرفی، در مقایسه با کشت بهاره سبب افزایش عملکرد شود. اما اساسی‌ترین مشکل کشت پاییزۀ نخود، خطر بروز مرگ گیاه و کاهش عملکرد کمّی ‌و ‌کیفی بر اثر تنش سرماست. در برنامه‌های اصلاحی، ایجاد ژنوتیپ‌های مقاوم به سرما از استراتژی‌های اساسی است. لازمۀ ایجاد چنین ژنوتیپ‌هایی، وجود تنوع ژنتیکی است. بدین سبب این پژوهش تنوع مورفولوژیک 28...

متن کامل

بررسی تنوع ژنتیکی توده های آفتابگردان آجیلی بر اساس صفات آگرومورفولوژیک با استفاده از روش های آماری چند متغیره

     Confectionery sunflower (Helianthus annuus L.) is one of the valuable crops which less is known about its variability. Fifty sunflower populations have been gathered from different regions of Iran and evaluated for agro-morphological traits in completely randomized design with 10 repetitions under pot conditions. The twenty traits including days from planting to flowering, days from planti...

متن کامل

بررسی تنوع ژنتیکی در لاین های بومی گندم نان ایران با استفاده از روش های آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و جغرافیایی لاین های بومی گندم نان ایران، آزمایشی در سال زراعی 78-1377 درقالب طرح سیستماتیک در دانشکده کشاورزی کرج اجرا شد و با استفاده از روش های چند متغیره، تنوع در صفات مورفولوژیک و فنولوژیک این لاین ها مطالعه شد. تحلیل مؤلفه های اصلی، 22 متغیر بررسی شده رابه 8 مؤلفه با واریانس نسبی تجمعی 80.5% کاهش داد. تجزیه عاملی 21 متغیر مورد بررسی رابه شش عامل مشترک باواریانس ...

متن کامل

ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات مورفولوژیک برخی از ژنوتیپ های گندم (Triticum aestivum L.) با استفاده از روش های چند متغیره

Appropriate selection of donor parent for breeding purposes needs sufficient knowledge about genetic diversity and germplasm classification. In order to investigation and classification of genetic diversity in 35 wheat (Triticum aestivum L.) genotypes, an experiment was conducted in University of Shahed based on randomized complete block design with 2 replications in 2009. In persent study 15 m...

متن کامل

ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک و مهم زراعی اکوتیپ های مختلف هندوانه (Citrullus lanatus) با استفاده از روش های آماری چند متغیره

هندوانه (Citrullus lanatus) گیاهی گرمسیری یا نیمه گرمسیری و سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی می باشد. تعداد 30 اکوتیپ مهم هندوانه از مناطق مختلف کشور جمع آوری و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید. تعداد 16 صفت مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مختلف از جمله طول، عرض و قطر بذر، طول، عرض و قطر میوه، وزن میوه، وزن گوشت، ضخامت پوست، وزن صددانه مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
علوم گیاهان زراعی ایران

ناشر: پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

ISSN 2008-4811

دوره 45

شماره 1 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023